بررسی تأثیر تاریخ کاشت، تراکم بوته و رقم روی مؤلفههای دریافت تشعشع خورشیدی در چغندرقند – ب. کارآیی مصرف تشعشع

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 استاد دانشگاه شهید چمران - اهواز، ایران

3 استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، اهواز، ایران.

4 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

بهمنظور بررسی نحوه تأثیر دریافت تشعشع خورشیدی در رقم‌های مختلف چغندرقند در تاریخ‌های کاشت و تراکم بوته، این تحقیق طی سال‌های 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کمالآباد کرج انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. دو تاریخ کاشت متداول (به ترتیب 24 فروردین و سوم اردیبهشت در سالهای 1384 و 1385) و چهل روز بعد (به ترتیب سوم خرداد و 11 خرداد در سالهای 1384 و 1385) به کرتهای اصلی، چهار سطح تراکم بوته 0/6، 5/7، 0/9 و 5/10 بوته در مترمربع به کرتچه‌ها و سه رقم چغندرقند به نام‌های منوژرم جلگه، هیبرید 428 و دی اس 4027 به کرتچههای فرعی اختصاص داده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد کشت چغندرقند در منطقه کرج طی دهه سوم فروردین در مقایسه با به تعویق انداختن زمان کاشت به مدت چهل روز، موجب میشود تا میزان تشعشع خورشیدی دریافت شده معادل 425 مگاژول بر مترمربع کاهش یابد. این در حالی بود که کارآیی مصرف تشعشع برای تولید ماده‌خشک در هر دو تاریخ کاشت (48/1-43/1 گرم در مترمربع در مگاژول) تفاوت معنیدار آماری با هم نداشت. افزایش تراکم بوته از 6 به 5/10 بوته در مترمربع گرچه موجب افزایش دریافت تشعشع شد ولی، این تأثیر معنیدار نبود و کارآیی مصرف تشعشع نیز واکنش خطی نسبت به تراکم بوته نشان نداد. کارآیی مصرف تشعشع در رقمهای جلگه و 428 (43/1 گرم بر مترمربع بر مگاژول) کم‌تر از رقم دی‌اس 4027 (85/1 گرم بر مترمربع بر مگاژول) بود. این تفاوت عمدتاً ناشی‌از بالا بودن کارآیی مصرف تشعشع برای تولید اندامهای زیرزمینی در رقم دی‌اس 4027 (54/1 گرم بر مترمربع بر مگاژول) نسبت به رقمهای جلگه و 428 (10/1 گرم بر مترمربع بر مگاژول) بود. کارآیی مصرف تشعشع برای تولید اندامهای هوایی (34/0 – 32/0 گرم بر مترمربع بر مگاژول) تفاوت معنیدار بین رقمهای موردآزمایش نداشت. از نتایج حاصل چنین استنباط میشود که در تحقیقات بهنژادی باید در زمینه بهبود نسبت ریشه به اندام هوایی گام برداشته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of sowing date, planting density and cultivar on solar radiation interception indices in sugar beet. II. Radiation use efficiency

نویسندگان [English]

  • S. Sadeghzadeh Hemayati 1
  • D. Taleghani 1
  • A. Kashani 2
  • S.A. Siadat 3
  • G. Nour-mohamadi 4
1 Assistant Professor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Professor of Chamran University , Ahwaz, Iran.
3 Professor of Ramin Agricutural and Natural Resourses University, Molasani, Ahwaz, Iran.
4 Professor of Islamic Azad University , Science and Research Branch ,Tehran, Iran.
چکیده [English]

In order to evaluate the effect of sugar beet sowing date, planting density and cultivar on solar radiation interception, a study was conducted in Kamal-Abad Agricultural Research Station of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) in 2005 and 2006. The experimental design was split-split plots based on Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications with two sowing dates as the main plot (the earliest possible date including 04-April and 22-April in 2005 and 2006 and 40 days later including 23-May and 31-May in 2005 and 2006, respectively), four plant densities as the sub-plot (6.0, 7.5, 9.0 and 10.5 plants.m-2) and three sugar beet monogerm cultivars as the sub-sub-plot (Jolgah, Hybrid 428 and DS 4027). In terms of the effect of sowing date, it was shown that sugar beet sowing in Karadj at the earlist possible date (Mid-March) compared to the sowing date delayed for 40 days only led to an increase in intercepted radiation by 425 MJ.m-2; while radiation use efficiency (RUE) for producing dry matter which was in the range of 1.43-1.48 g.m-2 MJ-1 did not differ between the two sowing dates. The increase in plant density from 6.0 to 10.5 plants.m-2 led to a non-significant increase in intercepted radiation. RUE did not show a linear response to plant density, too; while the increase in plant density led to a decrease in radiation extinction coefficient and improvement of radiation distribution in canopy. The cultivar DS 4027 had better RUE than the cultivars Jolgah and Hybrid 428 (1.85 and 1.43 g.m-2.MJ-1, respectively). The main reason for this difference was the higher RUE of DS 4027 (1.54 g.m-2.MJ-1) in producing root system than the other two cultivars (1.10 g.m-2.MJ-1). In terms of RUE in producing shoot system, there was no significant difference between Jolgah and Hybrid 428 (0.34 g.m-2.MJ-1) and DS 4027 (0.32 g.m-2.MJ-1). According to the results, it can be conclude that improving the main drawback of domestic cultivars i.e. low R/S ratio should be given priority.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultivar
  • Karaj
  • plant density
  • Radiation use efficiency
  • sugar beet
  • sowing date

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار