بررسی ریزازدیادی چغندرقند و تولید ریزگیاهچه‌های فتواتوتروفیک

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند

2 کارشناس ارشد بخش آمار و کامپیوتر- مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

چکیده

چغندرقند یک گیاه ترجیحاً دگرگشن و در بسیاری موارد خود نابارور است که با ازدیاد غیرجنسی یا رویشی آن،  میﺗوان بوته‌های مشابه بوته اولیه تولید نمود. ریزازدیادی کلونی چغندرقند با استفاده از بافت مریستمی ساقه گلﺩهنده جوان انجام می‌گیرد. ریز نمونهﻫای مریستمی از  ساقه گلﺩهنده بوته‌های نرعقیم چغندرقند تهیه و در شرایط استریل کشت گردید. دو محیط کشت پایه PGoB حاوی ترکیب هورمونی IBA, NAA و BA به ترتیب در مقادیر 1/0، 1/0 و یک میلیﮔرم/ لیتر و ترکیب هورمونی NAA, GA3 و BA  به ترتیب در مقادیر 1، 1/0 و 5/0میلیﮔرم/ لیتر از نظر ازدیاد ریزجوانه در  سه ژنوتیپ شماره 463، 445 و 428  پس از مدت30،20 و 10 روز از آغاز کشت و در پایان چرخه ازدیاد در مرحله جداسازی برای انتقال به محیط ریشهﺯایی مورد مقایسه قرارگرفت. آزمایش در هشت تکرار هر یک شامل یک ظرف کشت در طرح بلوک‌های کامل تصادفی در یک آزمایش اسپلیت- فاکتوریل انجام گردید. زمان کرتﻫای اصلی و ترکیب ژنوتیپ و محیط در کرت‌های فرعی منظور شد. میانگین تیمارها به صورت فاکتوریل دو عاملی در زمان، با روش دانکن مقایسه گردید. نتایج تجزیه آماری داده‌ها نشان داد که کلیه فاکتورها (زمان، محیط و ژنوتیپ) دارای اثر معنیﺩار هستند. دو ژنوتیپ برتر(445 و 428) از نظر تولید ریزجوانه در یک گروه قرارگرفتند. محیط دو نسبت به محیط یک با تولید ریزجوانه بیشتر، برتر بود و این امر نمایانگر نقش ترکیب هورمونی در محیط کشت ازدیاد ریزجوانه‌ها میﺑاشد. در اجرای این پژوهش طراحی و ساخت یک دستگاه آب کشت مجهز به سیستم هوارسانی انجام شد و ریزگیاهچهﻫای چغندرقند در شرایط ایجاد شده در سیستم آب کشت توانایی رشد فتواتوتروفیک را باز یافتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on sugar beet micropropagation and production of photoautotrophic micro plants

نویسندگان [English]

  • N. Yavari 1
  • S. Y. Sadeghian 1
  • M. Mesbah 1
  • A.R. Ghaffari Jahromi 2
1 Sugar Beet Seed Institute, Iran
2 Computer and Statistics Dept. SPII. Iran
چکیده [English]

Sugar beetis an essentially self-sterile plant for which the vegetative propagation is used to obtain identical sister plants. Sugar beet micropropagation is initiated by meristematic cuttings. Sugar beet meristematic flower stalk explants were established in sterile cultures and used for shoot propagation. Two PGoB medium with different hormonal combinations: 1) BA/NAA/IBA at 1, 0.1 and 0.1 and 2) BA/NAA/GA3 at 0.5, 0.1 and 1 mg/l were compared for rate of shoot induction in three genotypes: IR428, IR445 and IR463 at 10 - 20 and 30 days after culture and at the time of transfer for root initiation. Experiment was conducted in a factorial design with time as the main plot , media and genotypes as sub plots, with eight replications each unit consisting of one shoot/culture vessel. Duncan's multiple range test was performed for mean comparison. ANOVA results showed that all factors (time, medium, genotype), had significant effects on micropropagation. More shoots were produced in the second medium  as compared to the first. Mean no. of shoots varied among genotypes and increased with days after culture.  In the first medium, genotypes were classified in three groups according to their mean no. of shoots but the two best (IR428 and IR463) appeared in one group in the second medium. Paclobutrazol treatment (0.2%) applied on microplants foliage and utilization of a  water culture device, designed to support microplants to gain photoautotrophic growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acclimatization
  • Micropropagation
  • sugar beet
  • Waterculture