استفاده از روشﻫای زمین آماری در تعیین نیاز آبی چغندر‌قند در استان تهران

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علوم و مهندسی آبیاری از دانشگاه تربیت مدرس ، عضو هیئت علمی و رئیس بخش تحقیقات آبیاری و فیزیک خاک مؤسسه تحقیقات خاک

2 عضو هیئت علمی گروه آبیاری دانشگاه تربیت مدرس

3 عضو هیئت علمی گروه آمار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

به منظور تعیین نیار آبی خالص (تبخیر و تعرق پتانسیل) زراعت چغندر‌قند با هدف مدیریت منابع آب، برنامه‌ریـزی آبیاری، بهینه‌سازی مصرف آب و دستیابی به حداکثر عملکرد، از روش دو مرحله‌ای فائو استفاده شده است. با استفاده از داده‌های هواشناسی، تبخیر و تعرق مرجع به روش هـارگریوزـ سامـانی در 38 ایستگاه هواشناسی محاسبه شده و سپس با اعمال ضریب گیاهی مناسب مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل چغندرقند محاسبه شد. با سه روش درون‌یابی (کوکریگینگ، کریگینگ و میانگین وزنی عکس فاصله) مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل چغندرقند برای 3045 نقطه (رئوس شبکه 3300 × 5200 متری) که از ایستگاهﻫای هواشناسی فاصله داشته‌اند برآورد شده و براساس آنﻫا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)  نقشه‌های توزیع مکانی تبخیر و تعرق پتانسیل چغندرقند در سطح استان تهران تهیه گردیده است.   نقشه‌های حاصل بر اساس معیار میانگین مربع خطا (MSE) که به روش اعتبار ‌متقابل محاسبه گردیده، ارزیابی شده و بر اساس ارزیابی به عمل آمده نقشه‌ حاصل از روش درون‌یابی کوکریگینگ در اولویت قرار گرفته است. براساس نتایج، در تیرماه در سطح استان، کمترین و بیشترین مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل روزانه چغندرقند به ترتیب برابر 5/5 و10  میلیﻣتر و کمترین و بیشترین مقدار نیاز آبی خالص چغندرقند در طول دوره رشد در استان به ترتیب برابر 600 و 1200 میلیمتر بدست آمده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of sugar beet water requirement in Tehran province using geostatistics methods

نویسندگان [English]

  • M. Shahabifar 1
  • M. Kouchakzadeh 2
  • M. Mohammadzadeh 3
  • S.M. Mirlatifi 2
1 Ph.D. 0f irrigation (tarbit modarres university), head of irrigation and soil physics research department (soil and water research institute
2 Assistant Professor of irrigation department tarbit modarres university
3 Assistant Professor of statistics department tarbit modarres university
چکیده [English]

For the purposed water resources management, irrigation scheduling, water usage optimization and gaining maximum yield two step FAO method was applied to determine the water requirement (evapotranspiration) of sugar beet.  In this paper reference evapotranspiration were computed from recorded meteorological data at 38 weather stations using the hargreaves-samani method; and then through applying proper crop coefficient the amount of sugar beet potential evapotranspiration  were calculated. Sugar beet potential evapotranspiration at 3045 points (3300*5200 m) distancing from weather stations were estimated Using three  interpolation methods (cokriging, kriging and inverse distance weighted) and based on derived data the spatial distribution maps for sugar beet potential evapotranspiration in Tehran province were developed through geographic information system (GIS). Evaluation of developed maps based on mean square error (MSE) which was computed by cross-validation showed that the map of cokriging interpolation method was the best. In Tehran, the minimum and maximum sugar beet evapotranspiration during July were 5.5 and 10 mm/day respectively, which equals 0.64 and 1.2 lit/sec/hectare. The acquired minimum and maximum sugar beet evapotranspiration at growth period in Tehran province were 600 and 1200 mm, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evapotranspiration
  • Water requirement
  • sugar beet and geostatistics