ارزیابی وراثت پذیری و شناسایی هیبرید های مناسب برای کشت دوم در چغندرقند

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند

2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

3 دانشیار اصلاح نباتات، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

4 استادیار اصلاح نباتات، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

5 مربی مؤسسه تحقیقات چغندرقند

چکیده

به منظور ارزیابی وراثت‎پذیری طول دوره رشد کوتاه (زودرسی) در هیبریدهای چغندرقند، آزمایشی در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مهندس عبدالرسول مطهری کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات چغندرقند در سال 1386 اجرا شد. در این آزمایش وراثت‎پذیری صفات تست کراس‎های حاصل از تلاقی 18 خانواده ناتنی با یک لاین نرعقیم، به همراه یک رقم شاهد مناسب برای طول دوره رشد کوتاه در شرایط دیرکاشتی (تیرماه) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تست کراس‎ها از لحاظ اغلب صفات اختلاف معنی‎داری ندارند. مقایسه میانگین‎ها نشان داد که هیبریدهای شماره 3، 9 و 16 از نظر بسیاری از صفات اختلاف اندکی با واریته شاهد دارند و در این میان، تست کراس شماره3 برای دوره رشد کوتاه مناسب تشخیص داده شد که با یک رقم اصلاح شده تجاری قادر به رقابت است. برای صفات مورفولوژیک (مثل تعداد برگ و ارتفاع طوقه) و برخی صفات مربوط به ناخالصی‎ها (مثل سدیم و ضریب استحصال شکر) وراثت‎پذیری خصوصی بالایی وجود داشت. لذا در بین خانواده‎های ناتنی هنوز امکان اصلاح صفات ذکر شده از لحاظ طول دوره رشد کوتاه وجود دارد. اما وراثت‎پذیری خصوصی برای عملکردریشه، عملکردقند و عملکرد قند سفید در حد صفر بود. عملکردریشه با عملکردقند، عملکرد قندسفید، قطر ریشه و ارتفاع طوقه همبستگی مثبت و معنی‎دار و با درصد قند همبستگی منفی و معنی‎دار نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of heritability and identification of suitable hybrids for late sowing in sugar beet

نویسندگان [English]

  • A. Rajabi 1
  • P. Pirniya 2
  • R. Amiri 3
  • S. Salimi 2
  • M. Ebrahimi 4
  • M. Aghaeezadeh 5
1 Assistant professor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI), Iran.
2 Former student of Ms.c of Plant breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Iran
3 Dept. of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Iran.
4 Dept. of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Tehran, Iran .
5 Instructor of Sugar beet Seed Institute (SBSI), Iran.
چکیده [English]

In order to assess the heritability of short vegetation period (early maturity) of sugar beet hybrids, an experiment was carried out in randomized complete block (RCB) design with 4 replications in Abdolrasoul Motahari Agricaltural Research Station of Sugar Beet Seed Institute, Karaj, Iran in 2009. In this research, the heredity of the traits in testcrosses derived from crosses of 18 half sib families with a male sterile line accompanied by a short vegetation period check variety was evaluated under late sowing  condition (about late June). ANOVA results showed that there were no significant differences among the testcrosses for most of the traits- Means comparison showed that the hybrids 3, 9, and 16 had slight difference with the check variety for most traits. The testcross 3 was considered suitable for short growth period which was comparable with the commercial check variety. For morphological traits (such as leaf number and crown height) and some impurity traits (such as sodium and extraction coefficient of sugar), narrow- sense heritability was high. Therefore, there is still possibility to improve the above- mentioned traits with respect to the short vegetation period in the half- sib families. For root yield, sugar yield, and white sugar yield, the heritability was about zero. Root yield had significant positive correlations with sugar yield, white sugar yield, root diameter, and crown height and significant negative correlation with sugar content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • heritability
  • Late sowing
  • Root yield
  • Short vegetation period
  • Water deficit