تأثیر کم‌آبیاری بر کمیت و کیفیت چغندرقند در منطقه میاندوآب

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی، ارومیه، ایران.

2 عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی - کرج، ایران.

3 عضو هیئت علمی بخش تحقیقات چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی، ارومیه، ایران.

4 عضو هیئت علمی دفتر بررسی های اقتصادی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی، ارومیه، ایران.

چکیده

کشاورزی پایدار به منظور تأمین نیاز‌های غذایی بدون استفاده بهینه از منابع آب میسر نخواهد شد. در این میان باتوجه به کمبود منابع آب در کشور، اتخاذ روش‌های کم‌آبیاری و افزایش کارآیی مصرف آب  با هدف افزایش تولید به‌ازاء هر واحد آب مصرفی و استفاده بهینه از منابع محدود آب، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. این تحقیق به منظور  تعیین اثرات کم‌آبیاری روی چغندرقند در دشت میاندوآب انجام شد. آزمایش بر پایه طرح  بلوک‌های کامل تصادفی به صورت اسپلیت پلات با سه سطح آبیاری(100، 75 و 50  درصد نیاز آبی) در کرت‌های فرعی و سه دور آبیاری (7، 10 و 14 روز) درکرت‌های اصلی با چهار تکرار در سال‌های 1378 و 1379  اجرا گردید. کم‌آبیاری موجب کاهش معنی­دار عملکرد ریشه و شکر قابل‌استحصال  شد. نرخ این کاهش در شکر قابل‌استحصال کمتراز عملکرد بود و علت آن تأ‌ثیر مثبت کم‌آبیاری در افزایش درصدقند بود. کم‌آبیاری تأثیر مثبت روی برخی از صفات کیفی ریشه نشان داد. بیشترین عملکرد ریشه از تیمار D7S100 (دور 7روز و تأمین 100درصد نیاز آبی) با 71/67 تن در هکتار و حداقل آن با 7/49درصد کاهش عملکرد از تیمار D14S50  به دست آمد. تأثیر کم‌آبیاری در کاهش عملکرد در دورهای طولانی­تر آبیاری بیشتر از دورهای کوتاه مدت بود. اعمال 50درصد کم‌آبیاری منجربه کاهش شدید عملکردریشه شد و ضمن عدم‌پذیرش در بین زارعین، تولید را نیز غیراقتصادی می‌کند. با درنظر گرفتن کارایی مصرف آب براساس شکر قابل‌استحصال و پرهیز از سطح آبیاری 50درصد، آبیاری با دور 10 روز و اعمال 25درصد کم آبیاری(D10S75) قابل توصیه است. در این گزینه مقدار مصرف آب نسبت به تیمارD7S100  معادل 29درصد کاهش می‌یابد. این در حالی است که عملکرد ریشه 23/5درصد و شکر قابل‌استحصال 6/16درصد کاهش داشته است. نرخ کاهش عملکرد در مقایسه با کاهش مصرف آب به طور قابل ملاحظه­ای کمتر بوده و در واقع می‌توان با آب صرفه‌جویی شده سطح کشت را افزایش داد.

عنوان مقاله [English]

The effect of deficit irrigation on the quality and quantity of sugar beet in Miandoab region

نویسندگان [English]

  • A. Nourjou 1
  • F. Abbasi 2
  • M. Bagaeekia 3
  • A.R. Jodaee 4
1 Irrigation and Drainage Department Agricultural Research Center, Orumieh, Iran
2 Agricultural Engineering Research Institute, Karaj, Iran
3 Agricultural Research Center, Orumieh, Iran
4 Agricultural Research Center, Orumieh, Iran
چکیده [English]

Sustainable agriculture for producing food is not possible without optimal use of water resources. Because of the limitation of water resources, deficit irrigation would be essential to increase water productivity. In order to evaluate the effects of deficit irrigation on quality and quantity of sugar beet, an experiment was carried out in a farm in Miandoab Agricultural Research Station for 2 years(1999-2000). The experiment was conducted in a split–plot design on the basis of randomized complete blocks with three levels of irrigation (100%, 75% and 50%) and three irrigation intervals (7,10,14 days) in four replications. The analysis of two years results indicated that there was a significant difference at 1% level among deficit irrigation and root yield and sugar yield. Deficit irrigation decreased root yield and sugar yield, but because of the positive effect of deficit irrigation on sugar beet quality, the rate of root yield decrease was more than the rate of sugar yield. D7S100 treatment (irrigation interval 7 days and full irrigation), providing 100% of water need of plant, produced the highest root yield (67.71 t/ha) but in D14550 treatment root yield decreased by 48.7 percent. The effects of deficit irrigation was more on longer irrigation intervals. The results also indicated that the 50 percent levels of irrigation resulted in less root yield and  sugar yield which may not be accepted by farmers, Therefore it cannot be recommended. Considering water productivity, and avoiding S50 treatment, treatment D10S75 is recommended for the region. With 28.9% reduction in water use, there was only 23.5% and 16.6% reduction in root  yield and sugar yield, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit Irrigation
  • sugar beet
  • Quality and Quantity
  • Water Productivity