مطالعه ارتباط صفات زراعی با ویژگی‌های مرفولوژیک ریشه و تعیین صفات مؤثر بر عملکردریشه و عیارقند در ژرم‌پلاسم منوژرم چغندرقند

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 اعضاء هیأت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند- کرج، ایران.

3 عضو هیأت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران. تهران. ایران.

4 عضو هیأت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران- تهران. ایران.

5 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال - کرج، ایران.

چکیده

به منظور تعیین مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکردریشه و عیارقند در ژرم‌پلاسم منوژرم چغندرقند، تعداد 75 هیبرید F1 منوژرم در سه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1383 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه شهید عبدالرسول مطهری در کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این بررسی صفات عملکردریشه، طول ریشه، قطر ریشه، ارتفاع طوقه، قطر طوقه، عیار قند، نیتروژن آلفا آمینو، سدیم، پتاسیم، نسبت‌های سدیم به پتاسیم، پتاسیم به عیارقند، نیتروژن به عیارقند، هم‌چنین ضریب قلیائیت، عملکرد شکرسفید، قندملاس، شکر قابل استحصال، عملکردشکر، یکنواختی ریشه، نمره رشد و راندمان استحصال اندازه‌گیری و برآورد شدند. تجزیه واریانس به صورت مستقل در هر آزمایش انجام و از میانگین تیمارها برای تجزیه‌های آماری استفاده شد. تجزیه عاملی به روش مؤلفه‌های اصلی، کل صفات مورد مطالعه را به سه عامل عیارقند خالص، عملکردریشه و قند و خصوصیات ظاهری ریشه تقسیم نمود. در تجزیه رگرسیون مرحله‌ای برای عملکردریشه به عنوان متغیر تابع و سایر صفات به عنوان متغیرهای مستقل به ترتیب عملکردشکر، عیارقند، عملکرد شکرسفید، ضریب قلیائیت، قطر ریشه و ارتفاع طوقه به عنوان مهم‌ترین صفات شناسایی شدند که اثرات عملکردشکر، شکرقابل استحصال و قطر ریشه در عملکردریشه مثبت بود. هم چنین صفات مهم تعیین‌کننده عیارقند به ترتیب شکرقابل استحصال، نسبت سدیم به پتاسیم و راندمان استحصال بودند. در نهایت تجزیه همبستگی کانونیک نشان داد که با افزایش طول و قطر ریشه و کاهش قطر طوقه، میزان ناخالصی‌های ریشه کاهش می­یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on the relation between agronomic traits and root morphology and determination of traits affecting root yield and sugar content in monogerm germplasm of sugar beet

نویسندگان [English]

  • S. Vahedi 1
  • M. Mesbah 2
  • R. Amiri 3
  • M.R. Bihamta 4
  • V. Yosefabadi 2
  • M. Dehghanshoar 5
1 Members of Scientific Board, Sugar Beet Seed Institute, Iran
2 Members of Scientific Board, Sugar Beet Seed Institute, Karaj, Iran.
3 Dept. of Agronomy and Plant Breeding, University College of Aboureyhan, University of Tehran, Pakdasht
4 Dept. of Agronomy and Plant Breeding, University College of Agriculture and Natural Resources, Karaj, Iran.
5 Seed and Plant Certification Institute - Karaj- Iran
چکیده [English]

To determine the most important traits affecting root yield and sugar content in monogerm germplasm of sugar beet, 75 monogerm F1 hybrids were evaluated in three separate experments conducted in randomized complete block desing (RCB) with four replications at Abdo–al–Rasoul Research Farm, Karaj in 2004. Root yield, root length, root diameter, crown height, crown diameter, sugar content, α–amino–nitrogen, sodium, potassium, K/Na ratio, K/SC ratio, N/SC ratio, alkality coefficient, white sugar yield, molasses, white sugar content, sugar yield, root uniformity, growth score and purity were measured. Mean of treatments were used for statistical analysis. Factor analysis by principal component methods, revealed that all of the traits could interpret in three factors, white sugar content, root yield and morphological charactors of root. Stepwise regression analysis for root yield as dependent variable ad other traits as independent variables, showed the importance of sugar yield, sugar content, white sugar yield, alkality coefficient, root diameter and crown lenghth. The relationships among root yield with sugar yield, white sugar content and root diameter were positive. Also, white sugar content, K/Na ratio and purity contributed largely to the sugar content. Canonical correlation revealed that increasing of root length and diameter and decreasing of crown diameter accompanied by decreasing root impurities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • agronomic traits
  • canonical correlation analysis
  • factor analysis
  • Monogerm
  • Morphology
  • Srtepwise regression analysis
  • sugar beet