تعیین دور مناسب آبیاری در زراعت چغندرقند بذری در منطقة اردبیل

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند- کرج، ایران.

2 کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، کرج، ایران

3 دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

4 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال- کرج، ایران.

چکیده

این تحقیق آزمایش جهت تعیین دورمناسب آبیاری در مزارع تولید بذر چغندرقند و ارزیابی تأثیر آن روی ویژگی‌های کمی و کیفی بذر تولیدی در مراحل مختلف رشد بوته‌های بذری رقم منوژرم هیبرید شیرین اجرا شد.  چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری در سه مرحلة کاشت، ساقه‌روی و گلدهی به عنوان شاهد و آبیاری براساس میزان تبخیر از طشتک کلاس A در مراحل 50، 70 و 90میلی‌متر تبخیر  در قالب طرح بلوک‌های کامل‌تصادفی در چهار تکرار و در دو سال (82 و1381) در ایستگاه تحقیقات‌کشاورزی اردبیل در آلاروق اجرا شد. در تیمار شاهد و آبیاری پس‌از 50، 70 و 90میلی‌متر تبخیر در سال 1381 به‌‌ترتیب معادل 3332، 5121، 4419 و 3693مترمکعب درهکتار و در سال 1382 به‌‌ترتیب معادل 2940، 5397، 5280 و 3327 مترمکعب درهکتار آب برای آبیاری مصرف شد. در هر دو سال به‌ترتیب 3، 7، 5 و 4 نوبت آبیاری انجام شد. کل میزان تبخیر از طشتک طی دورة رشد بوته‌های بذری چغندرقند به‌ترتیب در سال‌های 1381 و 1382 معادل 3/510 و 7/471 میلی‌متر و میزان بارندگی 156 و 136میلی‌متر بوده است. نتایج آزمایش نشان‌داد که کاهش دورآبیاری (افزایش مصرف آب) تأثیر معنی‌داری روی عملکرد بذرخام، بذر قابل‌فروش(با قطر بیش از 5/3میلی‌متر) و  بذر سایز استاندارد(با قطر بین 5/3 تا 5/4میلی‌متر) غیرپوک نداشت. انجام آبیاری پس‌از 50میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A، موجب کاهش سهم بذور درشت(با قطر بیش‌از 5/4میلی‌متر) معادل 45/41درصد شد. افزایش آب‌مصرفی باعث کاهش معنی‌دار درصدپوکی و افزایش درصد بذور مغزدار نسبت به تیمار شاهد(به‌ترتیب با درصدپوکی و درصد مغزدار بودن معادل 40/11 و 20/56درصد) همراه‌ بود. افزایش مقدار بارندگی در سال 1381(156میلی‌متر) درمقایسه با سال 1382(136میلی‌متر) موجب کاهش درصدپوکی بذر به‌میزان 28/5درصد و افزایش معنی‌دار درصد مغزداربودن بذر به میزان 75/15درصد شد. عملکرد بذر استاندارد غیرپوک در سال 1382(79/1407کیلوگرم درهکتار) درمقایسه با سال 1381(47/958 کیلوگرم درهکتار) به‌نحو معنی‌داری افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of optimal irrigation intervals in sugar beet seed production in Ardabil region

نویسندگان [English]

  • S. Sadeghzadeh Hemayati 1
  • D.F. Taleghani 1
  • S. Khodadadi 2
  • H. Nikpanah 3
  • M. Dehghanshoar 4
1 Researcher of Sugar Beet Seed Institute, Karaj, Iran.
2 Master Expert of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Karaj, Iran.
3 Azad University of Tehran
4 Seed and Plant Certification Institute - Karaj, Iran.
چکیده [English]

This study was carried out to determine the optimal irrigation intervals in sugar beet seed production fields and to evaluate the effects of irrigation at different growth stages of sugar beet seed bearing plants (Cv. SHIRIN) on seed qualitative and quantitative characteristics. The treatments were four irrigation intervals including a control (I1) (irrigation at three stages; planting, bolting and flowering) and irrigation after 50(I2), 70(I3) and 90(I4) mm evaporation from class A pan. The experiment was conducted in four replications in Ardabil Agricultural Research Station during 2002-2003. Total irrigation water volumes in I1, I2, I3 and I4 were 3332, 5121, 4419 and 3693 m3/ha in 2002 and 2940, 5397, 5280 and 3327 m3/ha in 2003 which were applied at 3, 7, 5 and 4 times in each year, respectively. During growth periods 510.3 and 471.7mm evaporation and 156 and 136 mm precipitation were recorded in 2002 and 2003, respectively. According to the results, decreasing of irrigation intervals or increasing of applied water were not effective on unprocessed, marketable (seeds with >3.5mm diameter) and standard (seeds with 3.5-4.5mm diameter) with kernel monogerm seed yield. The I2 irrigation treatment decreased the portion of seeds with the diameter of >4.5mm by 41.45%. The increasing of water application decreased chaffy seed portion (11.40%) and increased with kernel seeds significantly (56.20%) in comparison of control (by 11.40 and 56.20%, respectively). Higher precipitation (156 mm) in 2002 led to significant decrease of unkernel seed rate by 5.28% and increased viable seeds by 15.75%. However, the standard viable seed yield at 2003 (1407.79 kg/ha) was significantly higher than that in 2002 (958.47 kg/ha).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ardabil
  • Irrigation interval
  • seed yield
  • seed production
  • sugar beet
  • Unkernel seed rate