اثر تنش شوری بر اجزای فتوسنتزی چغندرقند در شرایط گلخانه و مزرعه

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند

2 مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

3 مربی موسسه تحقیقات چغندرقند

4 کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی

چکیده

اندازه‌گیری میزان کلروفیل و فلورسانس کلروفیل دارای پتانسیل لازم برای آنالیز کارایی فتوسنتز گیاهان در برابر تنش‌های محیطی به ویژه تنش شوری بوده و کاربرد آسان آن، مطالعه وضعیت تنش‌ها را تسهیل می‌نماید. به منظور بررسی واکنش صفات مربوط به دستگاه فتوسنتزی نسبت به تنش شوری در مراحل مختلف رشد ژنوتیپ‌های چغندرقند، دو آزمایش مجزا طراحی و اجرا شد. شش ژنوتیپ چغندرقند تحت دو تیمار اولی بدون تنش (شاهد) و دومی شوری با هدایت الکتریکی 16 دسی زیمنس بر متر در گلخانه و مزرعه ارزیابی شدند. نمونه‌گیری در گلخانه طی مراحل چهار برگی و استقرار (هشت برگی) و در مزرعه طی مراحل رشد برگی (16 برگی) و مرحله رسیدگی فیزیولوژیک (40 برگی) انجام شد. در مراحل نمونه‌گیری کارایی فتوسیستم II، متغیرهای تبخیر و تعرق، هدایت روزنه‌ای، فتوسنتز، تنفس و مقادیر کلروفیل a و b اندازه‌گیری شد. بیشترین اثر شوری از نظر صفات فتوسنتزی در مراحل مختلف رشد در مرحله دوم رشد چغندرقند (8 تا 10 برگی یا استقرار) مشاهده گردید. همبستگی معنی‌داری بین میزان تعرق برگی، هدایت روزنه‌ای و کل مقدار کلروفیل با عملکردهای ریشه و قند مشاهده شد. در تیمار شوری طی مرحله اول رشد با کاهش فلورسانس اولیه و عدم تاثیر روی فلورسانس حداکثر، کارایی فتوسیستم IIافزایش یافت اما در مرحله استقرار گیاه کاهش کلیه پارامترهای فلورسانس کلروفیل، باعث کاهش معنی‌دار کارایی فتوسیستم II گردید که این امر موجب آسیب به ساختار فتوسنتزی گیاه و کاهش مقدار کل کلروفیل و کلروفیل a و bشد. تحمل ژنوتیپ 7219 نسبت به شوری با کاهش تعرق و هدایت روزنه‌ای همراه بود اما دو ژنوتیپ BP Karaj و 7233 p.29*MSC2 با کاهش تعرق و افزایش فلورسانس کلروفیل نسبت به شوری تحمل نشان دادند. ژنوتیپ 452 نسبت به شوری حساس بود و هیچ یک از مکانیزم‌های تحمل به تنش شوری در آن مشاهده نشد. در نهایت مشخص گردید که علاوه ‎بر این که ژنوتیپ‎های مختلف چغندرقند مکانیزم متفاوت فیزیولوژیکی برای تحمل به تنش شوری دارند، مراحل مختلف رشد نیز در بروز واکنش فیزیولوژیک تأثیرگذار است. بنابراین در غربال ژنوتیپ‎ها مکانیزم‎های فیزیولوژیکی تحمل به تنش در مراحل مختلف رشد نیز حائز اهمیت می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of salt stress on photosynthetic properties of sugar beet under green house and field conditions

نویسندگان [English]

  • S. Khayamim 1
  • M.R. Jahadakbar 2
  • H. Noshad 3
  • F. Rozbeh 3
  • L. Zavieh mavadat 4
چکیده [English]

Determination of chlorophyll content and chlorophyll fluorescence has the potential needed to analyze the efficiency of photosynthesis in plants against environmental stresses, especially salinity, and its simplicity facilitates stress evaluation. In order to study the response of different photosynthetic characters to salinity stress at different sugar beet growth stages, two separate experiments were designed and conducted. Six sugar beet genotypes were evaluated under two treatments including non-stress (control) and salinity with 16 dsm-1 electrical conductivity in the greenhouse and field conditions. Samples were collected at four and eight- leaf (establishment) stages in the greenhouse and at leaf development (16-leaf) and physiological maturity (40- leaf) stages in the field. Photosystem (II) efficiency, evapotranspiration, stomatal conductance, photosynthesis, respiration, and chlorophyll a and b content were measured at sampling stages. The highest impact of salinity on photosynthetic traits at various growth stages was observed at the second growth stage (8- 10- leaf or establishment stage). Leaf transpiration rate, stomatal conductance, and total chlorophyll content had significant correlation with root and sugar yield. During the early stage of sugar beet growth in the salinity treatment, with reduction in initial fluorescence and without influence on maximum fluorescence, the photosystem (II) efficiency increased but during the establishment stage, reduction in all chlorophyll fluorescence parameters resulted in significant decrease in photosystem (II) efficiency which caused damage to photosynthetic system and reduction in total content of chlorophyll a and b. Salinity tolerance of genotype 7219 was accompanied by a decrease in transpiration and stomatal conductance but genotypes BP Karaj and 7233- p.29*MSC2, displayed tolerance to salinity by transpiration reduction and chlorophyll fluorescence increase. Genotype 452 was susceptible to salinity stress and showed no salinity tolerance mechanism. Finally, it was shown that in addition to genotype, different growth stages are effective on salinity stress tolerance. In genotype selection, physiological mechanisms of stress tolerance in various growth stages are also important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • chlorophyll fluorescence
  • genotype
  • Photosynthesis
  • Salinity
  • Stomatal conductance

مراجع

AbdollahianNoghabi M, Sheikhoeslami R, Babaee B. Terms and definitions of technologic qualities and quantities of sugar beet. Journal of Sugar Beet. 2005; 21(1):101-104. (in Persian, abstract in English)
Anonymous. Operating manual for leaf chamber analyzer type LCA-4.ADC Bioscientific Ltd. L.MAN-LC4 (2) 1993.
Anonymous.Salinity stress. In: Orcut DM,NilsenET. Physiology of plants under stress.Soil and Biotic Factors.John Wily.2000; 177-238
Ashraf M, NawazishSH,AtharHUR. Are chlorophyll fluorescence and photosynthetic capacity potential physiological determinants of drought tolerance in Maize (Zea Mays L.). Pakistan. Journal of Botany.2007; 39(4): 1123-1131.
Cha-um S, KirdmaneeCh,Supaibulwatana K. Biochemical and physiological responses of Thai Jasmine rice (Oryza sativa L. sspindica cv. KDML105) to salt stress. Science Asia. 2004; 30: 247-253.
Dadkhah AR, Moghtader SH. Growth and gas exchange response of sugar beet (Beta Vulgaris L.) cultivars grown under salt stress. In: Allen JF, Gantt E, GolbeckJH, Osmond B (Eds). Photosynthesis, Energy from the Sun: 14 International Congress on Photosynthesis. 2008; 1431-1434.
Delfine S, AlvinoA, ConcettaVilaniM, Loreto F.Restricton to carbon dioxid conductance and photosynthesis in spinach leave recovering from salt stress. Plant Physiology.1999; 119:1101-1106.
Ebrahimian H, Ranji ZA. Comparison of salt tolerant 7233 p.29 *MSC2 with current sugar beet cultivars in Esfahan. Sugar Beet Seed Research Institute. 2004. (In Persian).
FAO AGL. Land and plant nutrition management service: Global network on integrated soil management for sustainable use of salt affected soils. 2000. http://www.fao.org/ag/agl/agll/spush
GeisslerN, HussinS,Koyro HW. Interactive effect of NaCl salinity and elevated atmospheric CO2 concentration on growth, photosynthesis, water relations and chemical composition of the potential cash crop halophyte Aster Tripolium L. Environmental and Experimental Botany. 2009; 65: 220-231.
HajibolandR, JoudmandA,Fotouhi K. Mild salinity improves sugar beet (Beta Vulgaris L.) quality. Acta Agriculture Scandinavia, Section B- Soil and Plant Science.2009; 59: 295-305.
Harley PC, Loreto F, DimacroG, Sharkey TD. Theoretical consideration when estimating the Mesophyll conductance to Co2 flux by analysis of the responses of photosynthesis to Co2.Plant Physiology.1992; 98: 1429-1436.
Hayat SH; Ali B, Hassan SA, Ahmad A. Effect of 28- Homobrassinolide on salinity induced changes in Brassica juncea. Turk Journal of Biology.2007; 31(1-6). Uncorrected version
Kovar M, Brestic M, Olsovska K. Chlorophyll a fluorescence as a bioindicator of the plant environmental stress. ActafytothechnicaetzootechnicaVol 4.Special number.Proceeding of the international scientific conference on the occasion of the 55th anniversary of Slovak Agricultural University in Nitra. 2001.
Kumari S. Leaf pigments. In: Narwal SS, Politycka B, Goswami CL. (Eds.) Research methods in plant sciences:Allelopathy. Volume 5, plant physiology.Scientific Publishers (India), Jodhpur. 2007; 135-142.
Matsumoto K, Ohta T, Tanaka T. Dependence of stomatal conductance on leaf chlorophyll concentration and meteorological variables.Agricultural and Forest Meteorology. 2005; 132 (1-2):44-57.
Mohammadian R, Rahimian H, MoghaddamM,SadeghianSY.The effect of early seson drought on chlorophyll a fluorescence in sugar beet (Beta vulgarisL.).Pakistan Journal of Biological sciences.2003; 6(20): 1763-1769.
Moussa HR. Influence of exogenous application of silicon on physiological response of salt stressed Maize (Zea Mays L.). International Journal of Agriculture and Biology.2006; 8(2): 293-297.
MSTAT-C. MSTAT-C A microcomputer program for the design, arrangement and analysis of agronomic research. Michigan State University, East Lansing. 1986.
Netondo GW, OnyangoJC, Beck E. Sorghum and salinity: II: Gas exchange and chlorophyll fluorescence of sorghum under salt stress. Crop Sci. 2004; 44: 806-811.
Niazi BH, AtharM,Rozema J. Salt tolerance in the fodder beet and sea beet: Analysis of Biochemical relations. Bulg J Plant Physil.2004. 30 (1-2): 78-88.
Norman T, Ulrich A. Effects of potassium deficiency on the photosynthesis and respiration of leaves of sugar beet under condition of low sodium supply. Plant Physiology. 1973; 51:1099-1101.
OberES, Bloa ML, Clark CJA, Royal A, JaggardKW,Pidgon JD.Evaluation of physiological traits as indirect selection criteria for drought tolerance in sugar beet. Field Crops Research 2005;  91: 231-249.
Park SJ, Lee JY, Lee SE, YooSY, Shim MY. Detection of salt tolerance using chlorophyll fluorescence photometer.18th World congress of Soil Science.2006; 104-6.
Öquist G,Wass R. A portable, microprocessor operated instrument for measuring chlorophyll fluorescence kinetics in stress physiology. PhysiologiaPlantarum1988;73 (2): 211 – 217.
Qureshi AS, Qadir M, Heidari N, TuralH,Javadi A. A review of management strategies for salt prone land and water resources in Iran.Working paper 125. International Water Management Institute. 2007.
Robinson SP, John W, DowntonS, Millhouse JA. Photosynthesis and Ion content of leaves and isolated chloroplasts of salt stressed spinach. Plant Physiol. 1983; 73: 238-242.
SadeghianMotahar SY. Evaluation of sugar beet genotypes under drought stress Sugar Beet Seed Research Institute. 2004. (In Persian).
Santos CV. Regulation of chlorophyll biosynthesis and degradation by salt stress in sunflower leaves. Scientia Horticultura. 2004; 103: 93-99.
ShawB, Thomas TH, Cooke DT. Response of sugar beet (Beta vulgaris L.) to drought and nutrient deficiency stress.Plant Growth Regulators. 2002; 37: 77-83.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار