بررسی آنیو پلوئیدی در توده های تتراپلوئید چغندر قند و نتاج تریپلوئید آنها

شناسنامه علمی شماره

نویسندگان

1 مربی پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند، کرج

چکیده

در گیاهان تتراپلوئید به دلیل تشکیل دسته‎های کروموزومی چهارتائی, سه‎تائی, دوتائی و منفرد در متافاز اول، روند میوز نامنظم است و بسته به میزان جفت شدن کروموزوم‎ها، جدا شدن آنها در مرحله آنافاز غیر‎یکنواخت بوده و در نتیجه در انتهای تقسیم میوز گامت‎هائی بدست می‎آید که تعداد کروموزومشان کمتر یا بیشتر و یا کمتر از حد معمول است. با تلاقی این گامت‎ها با یکدیگر یا با گامت‎های والد مادری دیپلوئید، نتاجی بدست می‎آید که از نظر سطح کروموزومی نامنظم بوده و آنیوپلوئید (aneuploid) هستند. این پدیده ممکن است روی عملکرد و مقدار قند ریشه مؤثر باشد. در این تحقیق به منظور تعیین درصد فراوانی آنیوپلوئیدی در توده‎های تتراپلوئید و نتاج تریپلوئید آنها از سه توده تتراپلوئید به شماره 55-10026،   56-10980 و 57-11479 استفاده شده است که  به ترتیب عبارتند از  نسل‎های دوم، سوم و چهارم فرآیند تهیه رگه‎های تتراپلوئید از رگه‎های دیپلوئید از تلاقی هر یک از توده‎های مذکور با یک رگه نرعقیم، نتاج تریپلوئید نیز بدست آمده است که در آزمایش‎های مقایسه ارقام، عملکرد خوبی نشان داده‎اند. سه توده تریپلوئید به ترتیب عبارت از 55-10035، 56-10986 و 57-11488 بودند. هر یک از توده‎های تتراپلوئید مورد نظر و نتاج تریپلوئید آنها در دو سطح ریشه و گیاهچه مورد بررسی و شمارش کروموزومی قرار گرفت. متوسط فراوانی آنیوپلوئیدی در بین سه توده تتراپلوئید در سطح ریشه حدود 29 درصد و در سطح گیاهچه 24  درصد بود، این مقدار در نتاج تریپلوئید به ترتیب حدود 17 و 10 درصد بود. گیاهان آنیوپلوئید در هر توده  به همراه تعدادی بوته که دارای سطح منظم کروموزومی بودند از نظر عملکرد و درصد قند و چند پارامتر دیگر تحت ارزیابی قرار گرفتند، طبق نتایج حاصل، آنیوپلوئیدی موجب کاهش قند به میزان 1 تا 5/1 درصد و کاهش محصول به میزان 4 تا 5 درصد می شود. به منظور تعیین اثر سلکسیون بر کاهش پدیده آنیوپلوئیدی در توده‎های تتراپلوئید‎، از هر توده تعدادی بوته که از نظر سطح پلوئیدی منظم و دارای 36 کروموزوم بودند انتخاب و در محیطی کاملاً‌ ایزوله بذرگیری شدند. مقداری از بذر بدست آمده جهت تولید ریشه مورد استفاده قرار گرفت و با بررسی و شمارش کروموزومی ریشه‎های مورد نظر میزان آنیوپلوئیدی در بذرهای بدست آمده تعیین گردید. نتایج حاصل نشان می‎دهد حتی با انتخاب گیاهانی که از نظر سطح پلوئیدی منظم‎اند، بذرگیری از آنها نیز نمی‎تواند مانع از بروز این پدیده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on aneuploidy in tetraploid sugar beet populations and their corresponding triploids

نویسندگان [English]

  • M. Aghaeizadeh 1
  • R. Gholizadeh 2
1 Instructor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2 Sugar Beet Seed Institute (SBSI), Karaj, Iran
چکیده [English]

In tetraploid plants due to formation of quadrivalent, trivalent, bivalent and univalent at metaphase I, meiosis goes unbalanced, so at the end of meiosis division there will be gametes which their number of chromosomes are more or less than normal. Upon fusion of these gametes with each other or with gametes of a diploid male sterile plant, aneuploid progenies will be obtained. This phenomenon may affect yield and sugar content. In this investigation, aneuploidy frequency in tetraploid populations and their triploid progenies was studied. Three tetraploid populations named 10026-55, 10980-56 and 11479-57 which were second, third and forth generation of process of tetraploid lines production from diploid lines by using Colchicine and their triploid progenies namely 10035-55, 10986-56 and 11488-57 were used. Rootlets and seedlings of each tetraploid population and its triploid progeny were used for chromosome counting. Average aneuploidy frequency for three tetraploid populations at rootlet and seedling stages was 29 and 24 percent, while this amount for triploid progenies was 17 and 10 percent, respectively. Root yield, sugar content and some other parameters of aneuploid and euploid plants of each population were measured. Results indicated that aneuploidy caused 1 to 1.5 percent sugar content reduction and 4 to 5 percent root yield reduction. In order to determine the selection effect on the reduction of aneuploidy in tetraploid populations, some euploid plants with 36 chromosomes were selected from each population. After vernalization, selected roots of each population were transferred to isolated plots for seed production. A part of collected seeds were planted to produce roots. When rootlets appeared, their chromosomes were counted. Therefore, the frequency of aneuploidy in newly obtained seeds was determined. Based on the results, selection of plants having 36 chromosomes and seed harvesting from them had no affect on the reduction of aneuploidy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sugar beet
  • Aneuploidy
  • Tetraploid
روحی زاده، و (1376) بررسی آنیوپلوئیدی در جمعیت‎های اتوتتراپلوئید و تریپلوئید هیبرید چغندر قند. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی  واحد کرج. 87 صفحه
 علیمرادی، الف. 1355. تتراپلوئیدی در چغندر قند. انتشارات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند 
 Artschwager E (1940) Indication of polyploidy in sugar beets induced by colchicine. Proc. Am.Soc.Sugar Beet Technol. 1:120-121
Bosemark NO (1966) On the origin and consequences of Aneuploidy in triploid and tetraploid sugar beet. IIRB.Vol 2:9-31
Bosemark NO (1993) Genetics & Plant Breeding. PP 65-114 IN: D.A.Cooke & R.K.Scott (eds). The Sugar Beet Crop, Science into Practice. Chapman and Hall.
Lynes FF, Harris CD (1942) Polyploidy in sugar beets induced by use of colchicine, ethyl mercury phosphate, and other chemicals. Proc. Am. Soc. Sugar Beet Technol. 3:304-309
Rommel M (1965) Cytogenetics of autotetraploid sugar beet (Beta vulgaris). Zuchter 35: 219.
Rasmusson J, Levan A (1939) Tetraploid sugar beets from colchicine treatment. Hereditas 25:97-102. 
Savitsky H (1965) A method of inducing autopolyploidy in sugar beet by seed treatment.  Journal of ASSBT Vol. 14(1):26-47
Tsuchia T, Nakamura C (1978) Acetocarmine squash method for observing sugar beet chromosomes. Euphytica 28:249-256