ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های چغندرقند با استفاده از شاخص‌های تحمل به خشکی

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی بخش تحقیقات چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

2 مربی پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند ـ اداره اصلاح و تهیه بذر اردبیل، اردبیل، ایران.

3 استاد مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال،کرج ، ایران.

4 مربی پژوهشی بخش تحقیقات چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، ایران.

چکیده

این بررسی با هدف ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های چغندرقند با استفاده از شاخص‌های تحمل‌ به خشکی در طی سال‌های 1381 و 1383 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس (زرقان) و در طی سال‌های 1381 لغایت 1383 در ایستگاه مهندس مطهری کمال‌آباد کرج انجام گردید. آزمایش به صورت طرح کرت‌های خرد شده با پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی به سه تیمار عدم‌تنش، تنش‌ملایم و تنش شدید خشکی (به ترتیب تأمین 100، 75  و 50درصد نیاز آبی) و کرت‌های فرعی به 10 ژنوتیپ چغندرقند اختصاص یافتند. شاخص‌های تحمل به تنش (STI)، تحمل به خشکی (TOL)، حساسیت به تنش (SSI)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، میانگین حسابی بهره‌وری (MP)، میانگین هارمونیک (HARM) و نسبت افت عملکرد (S) با استفاده از عملکردقند در شرایط تنش (SYs) و بدون‌تنش (SYp) محاسبه گردیدند. همبستگی مثبت و معنی‌دار بین عملکرد قند در شرایط تنش و عدم‌تنش و برخی از شاخص‌های محاسبه شده نشان داد که در منطقه زرقان و در شرایط تنش‌ملایم و شدید شاخص‌های STI،  GMP، MP و HARM و در منطقه کرج در تنش ملایم شاخص‌های STI، GMP، MP و HARM و در تنش شدید شاخص‌های STI، GMP و HARM  مناسب‌ترین شاخص‌ها هستند. با توجه به این شاخص‌ها و SYs  و SYp بالا و هم‌چنین نمودار چند متغیره بای‌پلات مشخص شد که در زرقان ژنوتیپ‌های 7221-I-79 و MST261*W-7221-I-79 در تنش‌ملایم و 7221-I-79 در تنش‌شدید و در کرج ژنوتیپ‌های MSTC2*W-7221-I-79 و 7221-I-79 در تنش‌ملایم و MSTC2*W-7221-I-79 و BP ـ مشهد در تنش‌شدید برترین ژنوتیپ‌های مورد آزمایش هستند. توزیع ژنوتیپ‌ها در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها نسبت به تنش خشکی را نشان داد.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of drought tolerance of sugar beet genotypes using drought tolerance indices

نویسندگان [English]

  • M. Bazrafshan 1
  • F. Matloubi 2
  • M. Mesbah 3
  • L. Joukar 4
1 Instructor of Agriculture and Natural Resources Research Center of Fars, Iran
2 Instructor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Ardabil, Iran
3 Professor of Seed and Plant Certification Institute, Karaj, Iran
4 Instructor of Agriculture and Natural Resources Research Center of Fars, Iran
چکیده [English]

For evaluation of drought tolerance of sugar beet genotypes by assessment of the drought tolerance indices under mild and severe stresses, furrow irrigated field experiments were carried out at Zarghan Research Station in 2002 and 2004, and at Motahari Research Station (located inKaraj) in 2002, 2003, and 2004. The experimental design was split plot, with a randomized complete block arrangement with four replications. The irrigation treatments as main plots consisted of non-stress, mild stress (75% of the water applied in non-stress), and severe stress (50% of the water applied in non-stress), and sub plots were composed of 10 genotypes. Based on the potential sugar yield (SYp) and stressed sugar yield (SYs), some quantitative criteria of drought tolerance such as mean productivity (MP), tolerance index (TOL), geometric mean productivity (GMP), harmonic mean (HARM), stress susceptibility index (SSI), yield loss ratio (S), and stress tolerance index (STI) were calculated. The positive and significant correlations of SYp and SYs with different water stress indices showed that (a) in Zarghan, under mild and severe stress conditions, STI, MP, GMP and HARM, and (b) in Karaj, under mild stress condition, STI, MP, GMP, and HARM, and under severe stress condition, STI, GMP, and HARM were the best indices that could be used to determine the tolerant genotypes. By considering these indices, and high values SYp and SYs, and also the multivariate biplot display, the most tolerant genotypes were identified as (a) 7221-I-79 and MST261*W-7221-I-79 in Zraghan under mild stress condition, (b) 7221-I-79 in Zraghan under severe stress condition, (c) MSTC2*W-7221-I-79 and 7221-I-79 in Karaj under mild stress condition, and (d) MSTC2*W-7221-I-79 and BP-Mashhad in Karaj under severe stress condition. Distributions of the genotypes in the biplot display indicated the presence of genetic diversity among the genotypes for drought tolerance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • drought tolerance
  • sugar beet
  • Tolerance index

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار