بررسی سازگاری و پایداری ارقام منوژرم چغندرقند در مناطق مختلف ایران

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی بخش تحقیقات چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

2 استاد مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج ، ایران.

3 مربی پژوهشی بخش تحقیقات چغندرقند مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، ایران.

چکیده

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط و پایداری ارقام از نظر صفات مختلف زراعی، هشت رقم منوژرم چغندرقند در 11 منطقه مهم چغندرکاری کشور شامل کرج، مشهد، میاندوآب، اصفهان، شیراز، کرمانشاه، کرمان، همدان، مغان، خوی و بروجرد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهارتکرار به مدت سه سال (83-1381) مورد مطالعه قرار گرفتند. ارقام تجارتی شامل رسول، شیرین، یونیورس، اربیس و هیبریدهای 276، 7112 ، 436 و 428 بود. پس‌از تجزیه واریانس ساده و مرکب، شاخص‌های پایداری شامل ضریب تغییرات محیطی، واریانس محیطی، ضریب رگرسیون خطی، میانگین مربعات انحراف از رگرسیون برای شش صفت عملکرد ریشه، درصدقند، عملکردقند ناخالص، عملکردشکر سفید، میزان سدیم مضر در ریشه و ضریب استحصال محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین میانگین مناطق و سال‌های مختلف برای کلیه صفات مورد بررسی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. ارقام مختلف فقط ازنظر صفت عملکرد ریشه با یکدیگر اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد نشان دادند. تفاوت میانگین اثرات متقابل مکان در سال و سال در رقم برای صفات مختلف معنی‌دار گردید. ولی تفاوت میانگین اثرات متقابل رقم در مکان در سال و رقم در مکان برای هیچ‌یک از صفات مورد مطالعه، معنی‌دار نگردید. مقایسه میانگین مربوط به صفات کمی و کیفی در ارقام مختلف نشان داد که ارقام یونیورس، اربیس و هیبرید 276 نسبت به سایر ارقام برتری دارند. نتایج حاصل‌از تجزیه پایداری برروی صفات مختلف، بیان‌گر پایداری بیشتر ارقام یونیورس و هیبرید 276 در مقایسه با سایر ارقام بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of adaptability and stability of sugar beet monogerm cultivars in different locations of Iran

نویسندگان [English]

  • H. R. Ebrahimian 1
  • S. Y. Sadegheian 2
  • M.R. Jahadakbar 3
  • Z. Abbasi 3
1 Instructor of Agriculture and Natural Resources Research Center of Esfahan, Iran
2 Professor of Seed and Plant Certification Institute, Karaj, Iran.
3 Instructor of Agriculture and Natural Resources Research Center of Esfahan, Iran
چکیده [English]

Stability analysis and G*E interaction of eight commercial monogerm cultivars of sugar beet were evaluated in three years at 11 major sugar beet producing locations Karaj, Mashhad, Miandoab, Esfahan, Shiraz, Kermanshah, Kerman, Moghan, Hamedan, Khoy, and Brojerd. A randomized complete block design with four replications was used.In each location cultivars  Rasoul, Shirin, Univers, Orbis, 7112Hybrid, 436Hybrid and 428Hybrid were recorded. Data collected from each experiment were subjected to simple analysis of variance and after homgenization of error variance, combined analysis for six traits including RY,SY,SC, WSY, NA and Yield were carried out. The stability parameters such as environmental variance, environmental coefficient of variation, linear regression coefficient, mean square deviation from regression, and linear coefficient of determination for each cultivar were determined. The results of the combined analysis showed significant effect of cultivars, Years(Y), Locations (L), Year*Location (Y*L) and Genotype*Year (G*Y). Comparison of means usingDuncansnew multiple range test showed that cultivars Univers, Orbis and 276Hybrid were superior in many locations compared to other cultivars. Results from stability analysis indicated that Univers and hybrid 276 were the most stable cultivars tested in different environments ofIran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • combined analysis
  • Genotype* Environment interaction
  • stability analysis
  • sugar beet