بررسی برخی صفات کمی و کیفی ژنوتیپهای امیدبخش چغندرقند در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : کامل علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

2 کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 مربی پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

این تحقیق به منظور ارزیابی هشت ژنوتیپ جدید چغندرقند نسبت به خشکی در سه تیمار متفاوت آبیاری (حالت معمول، تنش اول فصل و تنش مداوم در طول فصل) طی سالهای 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری مؤسسه تحقیقات چغندرقند کرج اجرا شد. این هشت ژنوتیپ حاصل اجرای طرح‌های تحقیقاتی قبلی در مؤسسه تحقیقات چغندرقند بودند و از بین ده‌ها ژنوتیپ مورد بررسی انتخاب شدند. ژنوتیپ‌های مذکور واکنش متفاوتی به تنش خشکی داشتند که جهت ارزیابی دقیق‌تر در این تحقیق در نظر گرفته شدند. این آزمایش به صورت کرتهای خردشده (سطوح مختلف خشکی در کرتهای اصلی و ژنوتیپها در کرتهای فرعی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد تیمار بدون تنش (آبیاری پس از هر 80 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس A) و تنش اول فصل (سه بار آبیاری جهت استقرار بوتهها، عدم آبیاری تا 500 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس A و سپس تداوم آبیاری به شکل نرمال) از نظر عملکرد ریشه، عملکرد شکرسفید و نسبت وزن ریشه به اندام هوایی در گروه آماری مشترک قرار گرفتند، اما راندمان مصرف آب با تنش اول فصل معادل 35درصد نسبت به تیمار نرمال به‌طور معنی‌دار افزایش یافت. در بین ژنوتیپهای مورد بررسی، ژنوتیپ‌های 7112، BPکرج و RS003 بیشترین عملکرد شکرسفید، راندمان مصرف آب و شاخص تحمل به خشکی و ژنوتیپ 7221-II کمترین مقدار این صفات را به خود اختصاص داد. عملکرد شکر سفید، کارآیی مصرف آب و شاخص تحمل به خشکی ژنوتیپI13*7221-II  در مقایسه با ژنوتیپ 7221-II به ترتیب معادل 22، 49، 62 و 187 درصد بیش‌تر بود و از ثبات عملکرد بهتری در شرایط تنش برخوردار بود. با توجه به نتایج این مطالعه، به‌نظر میرسد که میتوان از ژرمپلاسم چغندر علوفهای که از توانایی بیشتری در خصوص تولید ریشه در شرایط خشکی برخوردار هستند، در برنامههای اصلاحی استفاده کرد. احتمالاً با انتقال صفت تولید ریشه مناسب این نوع ژنوتیپها به چغندرقند در شرایط خشکی میتوان به پیشرفتهای مناسبی در زمینه تحمل به خشکی چغندرقند دست یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of some quantitative and qualitative traits of promising sugar beet genotypes under drought stress conditions

نویسندگان [English]

  • D. Taleghani 1
  • S. Sadeghzadeh Hemayati 1
  • F. Matluobi 2
  • S. Khayamim 3
1 Assistant Professor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
2 Master Expert of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3 Instructor of Sugar Beet Seed Institute (SBSI) - Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

This experiment was conducted to evaluate eight new sugar beet genotypes with different drought tolerance responses to three irrigation schemes (including normal irrigation and early season and continuous stressed) in Motahari Research Station of Sugar Beet Seed Institute (SBSI),Karaj,Iranduring 2005-2006. The study was accomplished in a split plot design (irrigation schemes and genotypes as main and sub-plots, respectively) based on randomized complete blocks design with four replications. Results showed that the normal irrigation (irrigation after 80 mm evaporation from class A pan) and early season stress (three times irrigation for plant establishment, no irrigation until 500 mm evaporation from class A pan, and then regular irrigation up to the end of growth period) were in the same statistical group for root yield, white sugar yield and root/shoot ratio. But, early season stress increased water use efficiency (WUE) by 35 % compared with the normal irrigation. Maximum sugar content, white sugar yield, WUE and stress tolerance index (STI) were obtained for 7112, BP Karaj and RS003 genotypes and minimum values for 7221-II. Compared with 7221-II, 7221-II*I13 had higher sugar content, white sugar yield, WUE and STI about 22, 49, 62 and 187 percent, respectively, and better yield stability than other genotypes under stress conditions. Our study results indicate that fodder beet germplasm with a high root production potential in drought conditions could be used in sugar beet breeding programs. Transfer of fodder beet root production character to sugar beet in drought conditions is likely to increase the efficiency of sugar beet breeding programs for drought tolerance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • drought
  • Early season stress
  • genotype
  • Season-long stress
  • sugar beet
  • Stress tolerance index

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار