بررسی پارامترهای مختلف پایداری برای تعیین سازگاری ارقام تجارتی چغندرقند در مناطق مختلف ایران

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد اصلاح نباتات از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند

3 کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات چغندرقند

چکیده

به منظور تجزیه پایداری و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ * محیط، هشت رقم تجارتی چغندرقند به مدت سه سال در هشت منطقه مهم چغندرکاری کشور شامل کرج، مشهد، میاندوآب، اصفهان، شیراز، کرمانشاه، مغان و همدان در قالب طـرح بلـوک‎هـای کـامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شدند. ارقام مورد بررسی شامل BR1، 7233، PP.8، IC، 7233-P29، PP22، H5505 و 41RT بود. پس از تجزیه واریانس ساده و مرکب، شاخص‎های پایداری شامل واریانس محیطی‎، ضریب تغییرات محیطی‎، اکووالانس ریک‎، واریانس پایداری شوکلا، ضریب رگرسیونی خطی‎، میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون‎، ضریب تشخیص خطی و واریانس درون مکانی برای شش صفت عملکرد ریشه (RY)‎، عملکرد شکر ناخالص (SY)‎، عملکرد شکر خالص (WSY) ، ضریب استحصال(Yield)‎، نسبت پتاسیم به عیار قند(K/S) و نسبت مجموع سدیم و پتاسیم به عیار قند (KNa/S) محاسبه و با یکدیگر مقایسه شدند‎. نتایج تجزیه واریانس مرکب حاکی از تفاوت‎های ژنتیکی بین ارقام و وجود اختلاف‎های آماری بین مناطق و سال‎های مختلف بود‎. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای صفات RY ، SY ، Yield ، K/S  و KNa/S  و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان در صفت WSY  معنی‎دار گردید. نتایج حاصله از تجزیه پایداری، بیانگر مطلوبیت بیشتر رقم IC  در مقایسه با سایر ارقام بود زیرا که رقم مذکور بر اساس تمامی پارامترهای مورد استفاده از لحاظ سه صفت بسیار مهم عملکرد ریشه، عملکرد شکر ناخالص و عملکرد شکر خالص به عنوان رقمی کاملاً پایدار مشخص گردید. در تمامی صفات مورد مطالعه، دو پارامتر اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا، در تعیین ارقام پایدار، کاملاً مشابه عمل نمودند، لیکن دو شاخص واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی هر چند که در اکثر صفات شبیه یکدیگر بودند، دو پارامتر کاملاً مشابه، تشخیص داده نشدند. بین دو پارامتر میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون و ضریب تشخیص خطی نیز برای تمامی صفات‎، همبستگی بالائی مشاهده گردید. وجود همبستگی بین این دو پارامتر به لحاظ اینکه هر دو میزان برازش خط رگرسیون را نشان می‎دهند قابل انتظار بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study on stability parameters for determining the adaptation of sugar beet commercial varieties in different areas of Iran

نویسندگان [English]

  • S. Keshavarz 1
  • M. Mesbah 2
  • Z. Ranji 2
  • R. Amiri 3
1 MSC in plant breeding , Iran
2 Sugar Beet Seed Institute, Iran
3 Sugar Beet Seed Institute, Iran
چکیده [English]

To perform stability analysis and study G*E interaction, eight commercial sugar beet varieties were evaluated in eight major sugar beet producing areas of Karaj, Mashad, Miandoab, Esfahan, Shiraz, Kermanshah, Moghan and Hamadan in three years using a Randomized Complete Block Design with four replications. The evaluated varieties were BR1, 7233, PP.8, IC, 7233-P29, PP22, H5505 and 41RT. Having done the simple and combined analysis, the stability parameters such as environmental variation, environmental coefficient of variation, Wrick’s ecovalence, stability variance (Shukla), coefficient of linear regression, mean square of deviation from regression, linear coefficient of determination and intralocation variation for six traits including RY, SY, WSY, Yield, K/S and KNa/S were calculated and compared with each other. Results of the combined analysis showed a significant difference in genetic variation among varieties for all traits and between years and locations, too. G * E interaction for RY, SY, Yield, K/S and Kna/s and G *L interactions for WSY were significant. Results derived from stability analysis showed the utmost utility of the variety, IC, in comparison with other varieties, because of its absolute stability based on three important traits: RY, SY and WSY. Two parameters, Wrick’s equivalence and stability Variance of Shukla, were shown to be exactly the same to determine the stable variety. Environmental variation and environmental coefficient of variation, in spite of having similarities in most traits, was not completely the same. There was a high correlation between the mean square of determination from regression and linear coefficient of determination in all traits and it was expectable because they both show the fitness of regression line.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sugar beet
  • Stability
  • Variance
  • regression
  • varieties