چغندرقند با فرم جدید ریشه دست آوردی دیگر از تحقیقات بهنژادی که عملیات برداشت و کاهش ضایعات محصول را متحول خواهد ساخت

نوع مقاله : گزارش کوتاه

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات چغندرقند، کرج، ایران

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات چغندرقند، کرج

3 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی، صفی آباد

چکیده

عموماً در مرحله برداشت و پس از آن، ریشه های چغندرقند صدمه دیده و میزان قابل توجهی از محصول تلف می شود. علاوه بر آن صدمات وارده موجب افزایش میزان تنفس، رشد قارچهای بیماری زا، پوسیدگی و افزایش ضایعات قندی (تولید قند انورت) در ریشه های سیلو شده می شود. همچنین در زمان برداشت مقدار قابل توجهی از خاک مزرعه در بدنه ریشه ها باقی مانده و به کارخانه حمل می شود که موجبات افزایش هزینه های حمل و نقل، فرسایش خاک، گسترش بیماری (نماتد و ریزومانیا)، افزایش مصرف آب و هزینه های شستشوی ریشه ها را در کارخانه فراهم می نماید. برای کاهش این ضایعات علاوه بر اعمال روشهای صحیح زراعی و استفاده از ماشین آلات و مدیریت مناسب برداشت، باید از ارقامی استفاد نمود که در زمان برداشت و بعد از آن صدمه کمتری دیده و خاک کمتری را با خود حمل نمایند.
به طور عام، فرم ریشه ارقام تجارتی چغندرقند مخرطی و کشیده بود و دو شیار نسبتاً عمیق روی آنها وجود دارد. لذا قسمت انتهای ریشه ها به دلیل شکسته بودن در مراحل برداشت تا مصرف صدمه دیده و همچنین خاک زراعی چسبیده به گودی شیارها به همراه ریشه جابجا می شود. با تغییر ژنتیکی فرم مخروطی فعلی به فرم گرد یا بیضی با پوست صاف می توان به حل این مشکل دست یافت.
تنوع ژنتیکی فرم ریشه در چغندرقند محدود است. اما فرم گرد با پوست صاف را می توان در چغندرهای لبوئی و یا چغندرهای علوفه ای به دست آورد.
با این هدف از سال 1377 محققین مؤسسه تحقیقات چغندرقند با استفاده از روشهای اصلاحی، انتقال صفت گردی و صافی ریشه را از چغندرهای لبوئی و علوفه ای به چغندر قند شروع کرده و اینک ضمن ارزیابی نژادهای محلی چغندرهای لبوئی و علوفه ای صفات موردنظر از طریق دو رگ گیری و تلاقی های برگشتی و گزینش دوره ای به چغندرقند منتقل شده و در حالحاضر رگه هایی از چغندرقند با خصوصیات کاملاً گرد و صاف تولید شده اند. جالب توجه اینکه لاین هائی تولید شده دارای محصول با کمیت بالا بوده و تحقیقات برای افزایش خصوصیات کیفی این رگه ها ادامه دارد.

عنوان مقاله [English]

Short Note-Sugar beet with the new root-form is a new achievement in plant breeding research program which can improve harvesting operations and reduce yield losses

نویسندگان [English]

  • M. Mesbah 1
  • S. Y. Sadeghian 2
  • A. H. Khodai 2
  • H. Sharifi 3
  • A. M. Khorshid 2
1 Sugar Beet Seed Institute (SBSI), Karaj, Iran
2 Sugar Beet Seed Institute (SBSI), Karaj, Iran
3 Research center, .Dezful, Safi Abad agricaltural. Iran
چکیده [English]

Commonly sugar beet roots are damaged during and after harvesting causing considerable amount of yield losses. In addition the damaged roots cause an increase in respiration rate, growth of fungal pathogens, root rots and sucrose losses (accumulation of invert sugars) in stored roots. Furthermore at harvest a considerable amount of soil remains on the roots and is delivered to the factory causing an increase in the transportation costs, soil erosion, spreading soil -borne diseases (nematode and rhizomania), an increase in the amount of water used and costs of washing process in the factory. To reduce these losses in addition to the utilization of improved methods of cultivation and mechanisation, the varieties which are less damaged and transfer fewer soil with their roots during and after harvest should be used. Generally the root shape of commercial sugar beet varieties is conical and two grooves of little depth are noticed on the roots. Since the root ends are fragile, during the stages of harvesting till to the processing stage they are damaged and also the adhered soil to the root grooves is delivered to the factory. By genetically modifying the traditional conical morphology of the sugar beet to a globe-shaped or oval root with a smooth skin the problem can be solved. The genetic variation for root shape within the gene pools of sugar beet is limited. However globe - shaped and oval-shaped roots could be found in fodder beet and in red beets lines. With this objective. since 1997, in a breeding program at the sugar beet seed institute (SBSI) we started to transfer globe -shaped and oval-shaped roots characters from reel beets and fodder beets to the conical-shaped sugar beets. After evaluation of red beets and fodder beets landraces the desired characters have been identified and were transferred to the sugar beets by crossing. subsequent back-crossing and recurrent selection. At the moment, new sugar beet lines with globe-shaped mid a smooth skin characters have been produced. Interestingly new and improved lines have the potential to produce high root yield but the research is carrying on to increase quality characters of these lines.