2024-03-28T16:00:31Z
https://jsb.areeo.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=149
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
تجزیه علّیت تحت شرایط معمولی و تنش شوری در ژرمپلاسم چغندرقند
کیوان
فتوحی
محمود
مصباح
سیدیعقوب
صادقیان مطهر
ذبیحاله
رنجی
شناخت رابطه عملکردریشه در چغندرقند با صفات دیگر از اهمیت خاصی در اصلاح این محصول برخوردار است. تجزیه علّیّت یکیاز روشهای بسیار مفید کاربردی برای تجزیه ضرایب همبستگی ژنتیکی و فنوتییی و پیبردن به اثرات مستقیم و غیرمستقیم بهشمار میرود. در این تحقیق، روابط بین عملکرد ریشه، اجزای عملکرد و برخی از صفات مرفولوژیک در چغندرقند مورد مطالعه قرار گرفت. در این بررسی، تعداد 20 توده اصلاحی در دو شرایط معمولی و تنش شوری در مزرعه و گلخانه مورد مطالعه قرار گرفتند. کشت در شرایط معمولی با استفاده از خاک مزرعه با هدایت الکتریکی 1/1 و اعمال تنش شوری با کاشت در زمین شور با هدایت الکتریکی حدود 12دسیزیمنس بر متر انجام شد. در گلخانه با افزودن نمک طعام، شرایط شوری مشابه فراهم شد. ابتدا همبستگی فنوتیپی بین صفات مطالعه شده با عملکرد ریشه محاسبه شد. سپس با استفادهاز روشهای رگرسیونی، مناسبترین مدل برای عملکردریشه تهیه و در نهایت همبستگی عملکرد ریشه با صفات باقیمانده در مدل با استفاده از روش تجزیه علّیّت به اثرات مستقیم و غیرمستقیم تفکیک شد. نتایج نشان داد که در شرایط معمولی صفات درصد پوشش سبز و تراکم بوته حدود 56 درصد و در شرایط تنش شوری چهار متغیر سدیم، پتاسیم، درصد پوشش سبز و تراکم بوته 87 درصد ازتغییرات عملکردریشه را تبیین میکنند. تجزیه علیّت برای صفت عملکردریشه به عنوان متغیر تابع در شرایط بدونتنش و تنش شوری نشان داد که در شرایط معمولی، درصد پوشش سبز دارای اثر مستقیم مثبت و قابل توجه (5534/0=P) و در شرایط تنش شوری پتاسیم (6591/0=P) و درصد پوشش سبز (5919/0=P) دارای اثرات مستقیم مثبت و قابل ملاحظه بود. لذا زمانیکه بهنژادگران تعداد زیادی لاین در اختیار داشته باشند، مقدار درصد پوشش سبز و پتاسیم محتوی ریشه راهنمای مؤثری در گزینش سریع، زودهنگام و مؤثر مواد ژنتیکی خواهد بود.
2010
08
23
13
1
https://jsb.areeo.ac.ir/article_756_b30c08fe3acc814275261985ad456c67.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
قابلیت انتقال ژن مقاومت به ریزومانیا از ارقام و تودههایی با ساختار ژنتیکی وسیع به رگههای چغندرقند
حسنعلی
شهبازی
سید یعقوب
صادقیان مطهر
مسعود
احمدی
جمشید
سلطانی
بهمنظور انتقال مقاومت به بیماری ریزومانیا از ارقام تجاری به رگههای چغندرقند، در سال 1386 تلاقی بین 11 رقم تجاری مقاوم به بیماریهای مهم چغندرقند بهعنوان والد گردهافشان با بوتههای نرعقیم موجود در دو لاین تیپ O دارای ژنهای خودباروری(231 و 261) بهعنوان والد مادری انجام شده و تعداد 299 تک بوته هیبرید برداشت گردید. والدهای پدری و مادری براساس تعداد تک بوته هیبرید تولید شده در داخل ایزوله با یکدیگر مقایسه شدند. هیبریدهای تولید شده در شرایط مزرعه آلوده به ریزومانیا از نظر شاخص زردی برگها و درصد آلودگی به بیماری ریزومانیا ارزیابی شدند. بین تعداد تک بوته هیبرید برداشت شده از والدین مادری، اختلاف زیادی وجود نداشت. والدمادری 261 با 2/54 درصد، تعداد هیبرید بیشتری را در مقایسه با والد مادری 231 با 8/45 درصد، دارا بود. ولی والدین گردهافشانها از نظر تعداد تک بوته هیبرید برداشت شده با یکدیگر اختلاف زیادی داشتند. تک بوتههای برداشت شده همچنین از نظر تعداد هیبرید مقاوم تولید شده نیز مقایسه شدند. بین تعداد هیبرید مقاوم حاصل از والدین مادری اختلاف زیادی وجود نداشت، اما والدین گردهافشانها از نظر تعداد هیبرید مقاوم بهدست آمده از آنها با یکدیگر اختلاف زیادی داشتند، بهطوریکه بیشترین تعداد هیبرید مقاوم براساس نمره زردی برگ مربوط به نتاج حاصل از والد گردهافشان رقم شماره هفت بهمیزان 0 8/80 درصد و کمترین تعداد هیبرید مقاوم بر این اساس مربوط به نتاج حاصل از والد گردهافشان شماره هشت با صفر درصد بود. بالاترین تعداد هیبرید مقاوم بر اساس درصد آلودگی به ریزومانیا در ریشه (70/57 درصد) به هیبریدهای حاصل از والدگردهافشان شماره هفت و کمترین تعداد هیبرید مربوط به نتاج حاصل از والدهای گردهافشان دو، هشت، نه و 11 بود. تعداد هیبریدهایی که از والدهای گردهافشان یک، سه، چهار، پنج، شش، هفت و10 بهدست آمدند، نیز قابلتوجه بود. بنابراین، این هیبریدها در تلاقی با رگههای تیپ O پتانسیل بیشتری را در تولید نسلهای در حال تفکیک برای انتقال ژنهای مقاوم خواهند داشت. بین تک بوتههای هیبرید برداشت شده والدین مادری 231 و 261 از نظر نمره زردی برگها و شاخص بیماری ریزومانیا اختلاف زیادی مشاهده نشد ولی اختلاف آنها با شاهدهای مقاوم و متحمل در سطح احتمال پنج درصد معنیدار بود. اما بین11 والدگردهافشان از نظر نمره زردی برگها و درصد آلودگی به بیماری ریزومانیا اختلاف معنیداری در سطح پنج درصد وجود داشت، بهطوریکه کمترین نمره زردی و درصد آلودگی به ریزومانیا در بین گردهافشانها مربوط به رقم شماره هفت و بیشترین آن مربوط به رقمهای شماره هشت و نه بود.
انتقال مقاومت
توده
هیبرید
چغندرقند
رگه
ریزومانیا
شاخص آلودگی
لاین
2010
08
23
30
15
https://jsb.areeo.ac.ir/article_757_3f9e598926b751f95ad0574718d075e2.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
ارزیابی مقاومت رگههای اصلاحی چغندرقند نسبت به پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه
حسن
ابراهیمی کولایی
سیدباقر
محمودی
مهدی
حسنی
در مناطق عمده چغندرقندکاری، بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه چغندرقند خسارتزا بوده و از عوامل محدودکننده تولید به حساب میآید. استفاده از رقمهای مقاوم مؤثرترین روش کنترل بیماری و در عین حال، ایمنترین روش برای محیط زیست میباشد. در این تحقیق برای تهیه رقمهای مقاوم به بیماری، در سال اول(1385)، 70 رگه خواهری(رگههای S2 یا خانوادههای خواهری تنی) و در سال دوم(1386)، 42 رگه خواهری که بر اساس نتایج سال اول انتخاب شده بودند، در برابر بیمارگر Rhizoctonia solani AG2-2 ارزیابی شدند. ارزیابی مقاومت در کرتهای کوچک بسته به ابعاد 2×1×1 مترمکعب در برابر جدایهای با توان بیماریزایی بالا انجام شد. قبل از کشت، کود حیوانی و کود شیمیایی به خاک کرتها اضافه و بستر با متیلبروماید ضدعفونی شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 42 تیمار و دو تکرار اجرا شد. گیاهان در مرحله رشد ده هفتهای توسط شش تا هشت عدد بذر ذرت آلوده به قارچ عامل بیماری در ناحیه طوقه، مایهزنی شدند. کرتها بلافاصله بعد از مایهزنی آبیاری شدند. هشتاد روز پس از مایهزنی، ریشهها از خاک خارج شدند و شدت آلودگی هر بوته با مقیاس کمی یک تا نه (یک مبین بوته سالم و نه مبین بوته مرده) تعیین شد. میانگین شدت آلودگی بوتههای هر کرت به عنوان شاخص بیماری آن کرت منظور شده و مبنای مقایسه تیمارها قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگینهای دوساله آزمایش و تجزیه خوشهای، سه رگه از نظر مقاومت به عامل بیماری و 11 رگه از نظر شاخص برداشت نسبت به شاهد مقاوم (SB19) برتر تشخیص داده شدند. بقیه رگهها با شاهد مقاوم در یک گروه آماری قرار داشتند، گرچه شاخص بیماری یکی از رگهها نسبت به شاهد مقاوم بالاتر بود.
آلودگی مصنوعی
پوسیدگی ریشه
چغندرقند
رگه
ریزوکتونیا
مقاومت
2010
08
23
42
31
https://jsb.areeo.ac.ir/article_758_0004370689f3ba3784c452457521c021.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
بررسی ترجیح میزبانی و تغذیه لاروهای پروانه برگخوار در چهار رقم چغندرقند در شرایط آزمایشگاهی
عباس
محمدی خرم آبادی
احمد
ارزانی
پروانه برگخوار چغندرقندSpodoptera littoralis (Boisduval) یکی از حشرات خسارتزای مهم چغندرقند در جنوب ایران است. استفاده از میزبان مقاوم یکی از اجزاء مهم مدیریت تلفیقی این آفت محسوب میشود. با توجه به مشکلات ناشی از ارزیابی مزرعهای مقاومت رقمهای چغندرقند، در تحقیق حاضر از دیسکهای برگی و برگ کامل بریدهشده چهار رقم چغندرقند شامل 7232، رسول، شیرین و جلگه در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. آزمون ترجیح میزبانی لاروهای نئونات با دیسکهای برگی دایرهای شکل به قطر 15 میلیمتر روی کاغذ صافی در داخل تشتک پتری به قطر 10 سانتیمتر در پنج تکرار و با رهاسازی 20 لارو صورت گرفت. در آزمایش بررسی خسارت لاروها روی رقمهای چغندرقند، میزان خوردگی برگ کامل بریدهشده در محیط آگارـ آگار سه درصد داخل بشر 500 میلیلیتری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار و پنج لارو اندازهگیری شد. پایان آزمایش زمانی بود که اولین برگ بیش از 90 درصد مورد تغذیه قرار گرفت. درصد بقاء لاروها، وزن کل لاروها و متوسط وزن لاروها در هر بشر در پایان آزمایش اندازهگیری شد. نتایج نشان داد اگرچه رقمهای موردآزمایش از نظر ترجیح میزبانی لاروهای سن یک حشره تفاوت معنیداری نداشتنـد، ولی اختـلاف میانگین خسـارت لاروها روی رقـمهـای آزمایشی معنیدار (P<0.05) بـود. رقـمهای 7232 و جلگه با میانگین 25/5 و رقم شیرین با میانگین 5/8 بهترتیب کمترین و بیشترین میزان خسارت را نشان دادند. درصد بقاء و وزن لاروها در رقمها تفاوت معنیداری نداشت. با توجه به نتایج این مطالعه، ضمن ادامه تحقیقات در این زمینه، میتوان از روش برگبریده در زمان کوتاه و با هزینه کم جهت ارزیابی گسترده و غربال ژرمپلاسم چغندرقند استفاده کرد.
برگبریده
ترجیح میزبانی
چغندرقند
دیسکهای برگی
مقاومت
2010
08
23
51
43
https://jsb.areeo.ac.ir/article_760_8078ff465ef66aaac1897f03b0352d2d.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
خالصسازی و تولید آنتیسرم جدایه ایرانی ویروس زردی نکروتیک رگبرگ چغندرقند عامل بیماری ریزومانیا
سعید
دارابی
محسن
یاسایی
کرامتاله
ایزدپناه
ویروس زردی نکروتیک رگبرگ چغندر قند (Beet necrotic yellow vein virus) عامل بیماری مهم ریشهگنایی یا ریزومانیا (Rhizomania) در چغندرقند است. در تحقیق حاضر طی سال 1384 در شیراز، بهمنظور استفاده از روشهای سرولوژیکی (ازجمله آزمون الیزا) در تشخیص بیماری و نیز استفادهاز این روشها در برنامههای اصلاحی چغندرقند جهت انتخاب ژرمپلاسم متحمل به بیماری، جدایه ایرانی ویروس مذکور خالصسازی و آنتیبادی علیه آن تولید شد. بدین منظور ابتدا بافت موردنیاز برای خالصسازی با مایهزنی عصاره برگ چغندرقند آلوده به ویروس مذکور، روی برگهای Willd Chenopodium quinoa تهیه شد. خالصسازی ویروس از بوتههای آلوده C. quinoa شامل عصارهگیری بافت آلوده در بافر فسفات، تصفیه مقدماتی، سانتریفوژ کردن از میان بالشک سوکروز 20 درصد و سانتریفوژ کردن در ستون سوکروز دارای شیب چگالی بود. در نهایت، باند ویروسی در لوله سانتریفوژ بهصورت پراکنده که عمدتاً در سه ناحیه دارای فشردگی بیشتری بود، تشکیل شد. برای تهیه آنتیسرم، ویروس خالص شده بهطور زیر جلدی به خرگوش سفید نیوزلندی تزریق شد. آنتیسرم حاصل پساز جذب با عصاره گیاه سالم و جداسازی گاماگلوبولین و تهیه آنتیبادی متصل به آنزیم، برای آزمون الیزا قابل استفاده بود. آنتیسرم تهیه شده دارای کیفیت بالایی بود و با عصاره گیاه سالم واکنشی نشان نداد. آنتی سرم مذکور برای انجام تحقیقات موردنظر در مؤسسات آموزشی و پژوهشی قابل استفاده است.
آزمون الیزا
آنتیسرم
چغندرقند
خالصسازی ویروس
ریزومانیا
BNYVV
2010
08
23
66
53
https://jsb.areeo.ac.ir/article_761_7074b18a4b6c55df56e01b4c48e227df.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
تعیین واکنش عملکرد چغندرقند (Ky) به کمآبیاری در مراحل مختلف رشد
نیازعلی
ابراهیمی پاک
این آزمایش به منظور تعیین ضریب واکنش عملکرد (Ky)چغندرقند رقم منوژرم تکنیکی 7233 به کمآبیاری در مراحل مختلف رشد در شهرکرد، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار شامل آبیاری کامل (E0)، 85 درصد (E1)، 70 درصد (E2)، 55 درصد (E3) و 30 درصد (E4) تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه چغندرقند در سه آزمایش جداگانه در مراحل مختلف رشد گیاه شامل T1: مرحله اولیه رشد (8 تا10 برگی)، T2: مرحله رشد ریشه و T3: مرحله ذخیرهسازی قند در ریشه در دو سال زراعی 1375 و 1376 انجام شد. تبخیر و تعرق گیاه مرجع و تبخیر ـ تعرق پتانسیل گیاه چغندرقند توسط لایسیمتر زهکشدار از روش بیلان رطوبتی خاک با استفاده از دستگاه نوترونمتر تعیین شد. پس از برداشت محصول، عملکرد و اجزای عملکرد تعیین و ضریب واکنش گیاه چغندرقند محاسبه شد. بیشترین عملکرد چغندرقند در تیمار آبیاری کامل برابر با 5/49 تن در هکتار و کمترین عملکرد برابر با 6/24 تن در هکتار مربوط به تیمار تأمین70 درصد تبخیر تعرق در مرحله دوم رشد گیاه بهدست آمد. تبخیر تعرق واقعی گیاه چغندرقند در منطقه برابر با 884 میلیمتر و حداقل تبخیرـ تعرق گیاه برابر با 625 میلیمتر در تیمارE4T2 بهدست آمد. مقادیر ضریب واکنش عملکرد (Ky) گیاه چغندرقند با توجه به تیمارهای کمآبیاری برای مرحله اول رشد گیاه بین 34/0 تا 38/1، برای مرحله دوم 34/0 تا 33/1 و برای مرحله سوم بین 34/0 تا 29/1 تعیین شد.
تبخیر تعرق
چغندرقند
ضریب واکنش عملکرد
کمآبیاری
لایسیمتر
2010
08
23
79
67
https://jsb.areeo.ac.ir/article_762_db9d8ad59894bc83101cd0ba364cf33c.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
تأثیر کاربرد شیرآهک با غلظتهای مختلف در سیلو بر کاهش ضایعات کمی و کیفی چغندرقند
بابک
بابائی
محمد
عبداللهیان نوقابی
سیدباقر
محمودی
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر شیرآهک بر کاهش ضایعات چغندرقند در سیلوی کنار مزرعه طی سالهای 84-1383 در قالب آزمایش فاکتوریل (2× 4) بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در کرج انجام شد. غلظتهای شیرآهک (فاکتور A) در چهار سطح: صفر، سه، چهار و پنج درصد پساز شستشوی ریشهها اعمال شد. مدت نگهداری ریشهها در سیلوی کنار مزرعه (فاکتور B) در دو سطح 30 و 60 روز بود. تشکیل سیلوی کنار مزرعه در سال 1383 در دهه دوم آبان و در سال 1384 در دهه سوم آبان بود و از رقم شیرین برای این منظور استفاده شد. صفات اندازهگیری شده شامل وزن ریشهها، مقدار ساکارز، قند انورت، سدیم، پتاسیم، نیتروژن مضر، قابلیت ارتجاعی ریشه و پوسیدگی بودند. دمای داخل سیلو طی مدت نگهداری اندازهگیری شد. نتایج نشان داد میانگین دمای روزانه سیلو در سال 1383 به اندازه 75/0 و 50/0 درجه سانتیگراد به ترتیب برای 30 روز اول و دوم نگهداری، بیشتر از سال 84 بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر سال بر صفات ضایعات وزنی، نیتروژن مضر، ماده خشک ریشه و قند انورت (P<0.01)، قابلیت ارتجاعی ریشه (مدول الاستیسیتی) و پوسیدگی ریشه معنیدار (P<0.05) بود. اثر مدت نگهداری بر صفات ضایعات قندی، درصد قند و نیتروژن مضر (برمبنای وزن خشک)، قند ملاس، ماده خشک ریشه و قابلیت ارتجاعی ریشه معنیدار (P<0.01) بود. تأثیر غلظت شیرآهک بر صفت قابلیت ارتجاعی ریشه (P<0.05) و درصد قند معنیدار (P<0.08) بود. بین دو عامل مدت زمان سیلو و غلظت شیرآهک اثرمتقابل معنیداری مشاهده نشد. اثر محلولپاشی شیرآهک سه درصد موجب کاهش معنیدار درصد پلاسیدگی ریشه حدود دو درصد و افزایش معنیدار قابلیت ارتجاعی ریشه به مقدار 39/0 مگانیوتون بر مترمربع در مقایسه با تیمار شاهد شد. بین ضایعات قندی در تیمارهای شیرآهک اختلاف معنیداری مشاهده نشد، با این وجود تأثیر شیرآهک سه درصد روی درصدقند بر مبنای وزن خشک 5/1 درصد بیشتر و ضایعات وزنی بهطور معنیداری کمتر از تیمارهای شیرآهک چهار و پنج درصد بود. بنابراین، با توجه به نتایج بهدست آمده در مناطقی که دارای شرایط آب و هوایی مشابه منطقه کرج هستند، شستشو و پاشش شیرآهک سه درصد بر ریشه چغندرقند قبل از سیلو موجب کاهش پلاسیدگی و افزایش قابلیت ارتجاعی ریشه شده و قابلتوصیه است.
چغندرقند
سیلو
شیرآهک
ضایعات کمی و کیفی
قابلیت ارتجاعی
مدت زمان نگهداری در سیلو
2010
08
23
91
81
https://jsb.areeo.ac.ir/article_765_e6b7b0fe4887bc0b4a8dc018515aa192.pdf
چغندرقند
1735-0670
1735-0670
1389
26
1
تعیین ارزش اقتصادی آب در زراعت چغندرقند در شهرستان مرودشت
اسماعیل
شمس الدینی
حمید
محمدی
محمدرضا
رضایی
اغلب نقاط ایران با تقاضای رو بهفزونی آب در بخش کشاورزی مواجه هستند که علت اصلی آن اختلاف فاحشی است که میان هزینه تأمین آب و قیمت دریافتی از کشاورزان وجود دارد. برای مقابله با این چالش، لازم است با استفاده از اصول علمی اقتصاد و بر اساس ارزش آب در تولید محصولات کشاورزی، قیمت واقعی آن تعیین شود. بدینمنظور، پژوهشی با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب با استفاده از تحلیل تابع تولید در میان بهرهبرداران چغندرقند شهرستان مرودشت صورت گرفت. اطلاعات موردنیاز از میان 50 بهرهبردار در سال 1385 که با روش نمونهگیری خوشهای دو مرحلهای انتخاب شدند، بهدست آمد. نتایج حاصل از برآورد تابع تولید نشان داد نهادههای آب، نیروی کار و کود شیمیایی بر تولید اثر مثبت دارند. بر اساس ضرایب حاصل مشخص شد 10 درصد افزایش در میزان استفاده از نیروی کار حدود 58/1 درصد افزایش در تولید را بهدنبال خواهد داشت. این رقم در مورد نهاده آب و کود شیمیایی بهترتیب حدود سه و 4/3 درصد بهدست آمد. ارزش نهایی هر مترمکعب آب مورد استفاده در تولید چغندرقند برابر با 6/211 ریال بر پایه قیمتهای سال 1385 بهدست آمد. در حالیکه به ازای هر مترمکعب آب از تولیدکنندگان تنها حدود 8/26 ریال دریافت میشود. همچنین نتایج تابع تقاضای آب نشان داد قیمت آب بر تقاضای آن اثر معنیداری ندارد اما افزایش قیمت محصول میتواند منجر به افزایش تقاضا برای آب شود.
ارزش اقتصادی آب
تابع تولید کاب ـ داگلاس
تابع تقاضای آب
چغندرقند
2010
08
23
103
93
https://jsb.areeo.ac.ir/article_766_e2c5ac891aa1e86aa32c56e826e42fed.pdf